Wejdź z nami między regały... Blog Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bytomiu

Książka towarzyszem niedoli

Miejska Biblioteka Publiczna zaprasza do obejrzenia wystawy poświęconej roli książki w obozach III Rzeszy w czasie trwania II Wojny Światowej.

Wystawa zatytułowana: Książka w obozach polskich jeńców wojennych na terenie III Rzeszy i krajów okupowanych (1939-1945), znajduje się na II piętrze gmachu głównego MBP.

Pierwsze książki, które znalazły się w obozach jenieckich pochodziły z domowych księgozbiorów, z prywatnych lub publicznych bibliotek zniszczonych działaniami wojennymi; niektóre zaś zostały darowane jeńcom wraz z żywnością przez ludność cywilną.

Każda książka, która znalazła się w obozie jenieckim miała podlegać cenzurze. Wykluczano pozycje o treści wojskowej, technicznej, psychospołecznej i prace kartograficzne. Zakazane dzieła ulegały konfiskacie. Jednak dzięki różnym staraniom jeńców, takim jak zamiana okładek, podrabianie pieczątki cenzury obozowej czy ukrywanie książek, wiele pozycji znalazło się w obiegu.

Pierwsze biblioteki założono w obozach oficerskich już w 1939 roku. Były to niewielkie wypożyczalnie dostępne dla właścicieli książek. W krótkim czasie księgozbiory te połączyły się w duże ogólnodostępne biblioteki obozowe, w których znajdowały się wypożyczalnie, czytelnie i introligatornie. Niektóre biblioteki obozowe posiadały swój ekslibris.

W czasie zwiedzania wystawy natkniemy się na kilka ciekawych informacji. Z zaprezentowanych eksponatów możemy dowiedzieć się m.in. w jakich dniach i godzinach czynna była dana biblioteka. Znajdziemy tam również komunikat mówiący o tym, że: „Z chwilą ogłoszenia alarmu lotniczego natychmiast przestajemy wydawać książki”. Możemy się także zapoznać z regulaminem dla pracowników biblioteki i jej czytelników, a także zobaczyć jak wyglądał monit o zwrot książki. Znajdziemy tam również ręcznie pisaną książkę Józefa Kolibowskiego pt. „Warzywnictwo”.

Wśród książek udostępnianych czytelnikom, oprócz tych pisanych w języku polskim, znajdowały się też publikacje wydawane w języku niemieckim i angielskim. Dostępny był także katalog zawierający wykaz książek niemieckojęzycznych.

Wystawa ta pozwoli nam poznać znaczenie książki dla jeńców wojennych, a miała ona dla nich wartość szczególną. Pozwalała zapomnieć o wojennych przeżyciach, rodzinnych tragediach i narodowej klęsce. Była jedynym źródłem wiedzy i dawała poczucie więzi ze światem. Dawała nadzieję na odzyskanie wolności.

AH